Οι εραστές της άσπρης σκονης

► 1600 άτομα στην λίστα αναμονής για αποτοξίνωση

Ποίοι είναι αυτοί που λατρεύουν την άσπρη σκόνη… Που φλερτάρουν καθημερινά με το θάνατο… Πού πολλαπλασιάζονται συνεχώς καθώς στη λίστα αναμονής του ΟΚΑΝΑ στα Χανιά, βρίσκονται 1600 άτομα για αποτοξίνωση.

Το αστυνομικό δελτίο τους φιλοξενεί ως συμβάν συνήθως αφού έχουν αποχαιρετήσει τη ζωή. Το ΕΚΑΒ όμως είναι εκείνο που τους δίνει ευκαιρία παράτασης, αναθεώρησης, είναι εκείνο που τους επαναφέρει στη ζωή ,όταν σε κωματώδη κατάσταση ακροβατούν ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Χωρίς αισθήσεις, σε σπίτια φίλων τους, σε χαλάσματα, σε πεζοδρόμια, πίσω από αυτοκίνητα , ακόμα και σε κάδους απορριμμάτων οι διασώστες του ΕΚΑΒ στα Χανιά τους ανακαλύπτουν μετά από κλήσεις – εκκλήσεις για βοήθεια και προσφέρουν πρώτες βοήθειες πριν τη μεταφορά στο νοσοκομείο σε ζωντανούς νεκρούς, σε νέους ανθρώπους που ..πήρανε τη ζωή τους λάθος και δεν άλλαξαν ζωή.

ΠΡΟΦΙΛ ΧΡΗΣΤΗ ΗΡΩΙΝΗΣ
Στο γραφείο του ο γιατρός του ΕΚΑΒ Στέλιος Λαμπάκης απλώνει μπροστά μου λευκές σελίδες με αριθμούς. Είναι οι κλήσεις που δέχτηκε το ΕΚΑΒ στα Χανιά για περιστατικά τοξικομανών τα τελευταία δύο χρόνια. Η στατιστική έχει δυναμική: Αποκαλύπτει αρκετά χαρακτηριστικά από το άγνωστο προφίλ των χρηστών
«Μελετώντας τους αριθμούς από τις κλήσεις που δέχτηκε το ΕΚΑΒ τα δύο προηγούμενα χρόνια το 2003 είχαμε 64 περιστατικά , ενώ το 2004 καταγράψαμε 56 περιστατικά που αφορούσαν χρήστες ναρκωτικών», εξηγεί ο γιατρός διευκρινίζοντας παράλληλα πως στις συγκεκριμένες περιπτώσεις που εξετάζουμε το στάδιο του ασθενή είναι πολύ προχωρημένο.
«Όταν λέμε χρήστες εννοούμε τα άτομα που έχουν πάρει υπερβολική δοσολογία οι οποίοι απασχολούν ή καλούν το ΕΚΑΒ. Μιλάμε για κατάχρηση, για δηλητηρίαση από ναρκωτικά, κάτι τέτοιο. Μιλάμε για ακραία κατάσταση επομένως, στη συνήθη πρακτική των χρηστών.»
Οι αριθμοί αποκαλύπτουν πως πρόκειται για νέους ανθρώπους από 19 έως 45 ετών. Με τους άνδρες να υπερτερούν κατά πολύ αφού οι γυναίκες απασχολούν το ΕΚΑΒ αποτελώντας μόλις ένα 3-4 % των περιστατικών. Πολλές φορές οι κλήσεις είναι επαναλαμβανόμενες μέσα στη διάρκεια του έτους από τα ίδια άτομα που δείχνει ότι συνεχίζουν την κακή τους πορεία.
«Η μέση ηλικία, διαπιστώνει ο γιατρός, είναι γύρω στα 31-35 ετών, με μικρότερη των 19 ετών. Μιλάμε για περιστατικά που συμβαίνουν κυρίως στην πόλη των Χανίων και στην περιφέρεια.. Χαρακτηριστικά σας λέω πως τα τελευταία χρόνια σε σύνολο περίπου 150 περιστατικών που έχω μπροστά μου μόλις τα 7 είναι εκτός Χανίων, και συγκεκριμένα στις περιοχές των Αγίων Αποστόλων και στο Δαράτσο.»

■ Συνήθως όταν εσείς πηγαίνετε σε ποια κατάσταση τους βρίσκετε και τι βοήθεια τους προσφέρετε;
«Η πιο ελαφριά κατάσταση που τους βρίσκουμε είναι το βαθύ κώμα και όλες οι ενδιάμεσες καταστάσεις μέχρι να φτάσουμε στο θάνατο. Όταν λέμε βαθύ κώμα εννοούμε έναν ασθενή που δεν αντιδρά σε κανένα εξωτερικό ερέθισμα έχει λίγες αναπνοές ,αν δεν του παρασχεθούν έγκαιρα σωστές πρώτες βοήθειες είναι στα πρόθυρα του θανάτου. Ελάχιστες φορές έχει ήδη καταλήξει προφανώς επειδή άργησαν να μας ειδοποιήσουν οπότε τον βρίσκουμε σε κατάσταση ανακοπής, δηλαδή να μη δουλεύει καθόλου η καρδιά του και χρειάζεται να τον υποστηρίξουμε μήπως και επιζήσει.»

■ Ποιοι είναι αυτοί που σας καλούν τις περισσότερες φορές;
«Συγγενείς πάντως όχι, γιατί αυτό που έχουμε δει είναι ότι η χρήση δεν γίνεται σε συγγενικό περιβάλλον. Γίνεται συνήθως σε σπίτια φίλων και συνήθως απουσιάζουν οι γονείς (ή δεν υπάρχουν ή μένουν αλλού). Οι φίλοι όταν δώσουν τις πρώτες βοήθειες που νομίζουν ότι είναι ενδεδειγμένες, μόνο όταν διαπιστώσουν πως δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ειδοποιούν το ΕΚΑΒ, και μάλιστα με χίλιες προφυλάξεις αφού έχουν το φόβο ότι θα τους δούμε, θα τους εντοπίσουμε σαν χρήστες και θα τους καταδώσουμε, κάτι που δεν ισχύει σε καμία περίπτωση καθώς όλα τα στοιχεία των ασθενών που φτάνουν στο ΕΚΑΒ προστατεύονται από το ιατρικό απόρρητο και δεν αποκαλύπτονται σε κανένα παρά μονάχα στην περίπτωση που υπάρξει εισαγγελική εντολή.
Πολύ σπάνια όταν έχουμε κατάρρευση του ασθενή στο δρόμο θα πάρει κάποιος περαστικός ή γείτονες που βλέπουν κάποιον να κείτεται. Μερικές φορές τους εγκαταλείπουν κάτω καθώς δεν μπορούν άλλο να τους κουβαλάνε. Στο Ηράκλειο θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα περιστατικό όπου ο ασθενής είχε πεταχτεί στην κυριολεξία στην Λεωφόρο Κνωσσού, αφού οι φίλοι του, τον είχαν βάλει σ ένα κάδο σκουπιδιών και κάποιος είχε πάρει τηλέφωνο από ένα θάλαμο για να ειδοποιήσει ότι υπάρχει εκεί ένας λιπόθυμος. Βλέπετε, στην κατάσταση που είναι αυτά τα παιδιά γιατί συνήθως για παιδιά πρόκειται δεν μπορεί κανείς να τους καταλογίσει ευθύνες γιατί είναι συνήθως υπό την επήρεια ουσιών και δεν έχουν συνείδηση για το τι ακριβώς κάνουν…»

■ Μιλήστε μας για το μύθο του αλατόνερου που παραπλανεί τους χρήστες και δίνουν λαθεμένες πρώτες βοήθειες καθυστερώντας το δικό σας έργο.
«Πραγματικά θα ήταν πολύ χρήσιμο να τονίσω πόσο παραπλανητικός και επικίνδυνος είναι ο μύθος του αλατόνερου που δυστυχώς υιοθετούν οι χρήστες με αποτέλεσμα να πιστεύουν πως αν κάποιος πέσει σε κώμα και του χορηγηθεί ενδοφλέβια ένεση με αλατόνερο θα συνέλθει.. Πρόκειται για ένα μεγάλο μύθο που το μόνο που δημιουργεί είναι να καθυστερεί την παροχή της πραγματικής πρώτης βοήθειας, ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς από το ΕΚΑΒ ή από το Νοσοκομείο και να οδηγεί στο θάνατο τους ασθενείς αυτούς.

■ Για ποιες ουσίες μιλάμε συνήθως; Ηρωίνη;
«Μιλάμε για ηρωίνη, για ενδοφλέβια χρήση που δίνουν αυτές τις καταστάσεις. Τα άλλα ναρκωτικά, ίσως εδώ δεν έχουμε τέτοια εικόνα, αυτό που λέγεται μαλακά ναρκωτικά, τα εισπνεόμενα που καπνίζουνε δεν έχουν τόσο βαριές επιπλοκές, ή τουλάχιστον δεν τις συναντάμε εμείς. Ίσως τις συναντάει το οικογενειακό περιβάλλον σαν μια περιστασιακή αδιαθεσία. Τα άλλα παραισθησιογόνα, τα χαπάκια των κλαμπ μάλλον δεν υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες, η εμείς δεν έχουμε εντοπίσει χρήση τέτοιων ουσιών από περιστατικά εδώ στα Χανιά.
Αυτό που φτάνει σε μας είναι ο χρήστης ηρωίνης που κάνει κατάχρηση. Δηλαδή όταν για κάποιο λόγο η δόση του πέσει βαριά, ή έχει πάρει υπερβολική δόση».

■ Έχει να κάνει η κατάχρηση με τα επακόλουθα της με την ποιότητα της ηρωίνης;
«Πιθανόν έχει να κάνει με την ποιότητα. Απ ότι ξέρουμε οι ναρκομανείς υπολογίζουν τη δόση τους με το χιλιοστό του γραμμαρίου, με το φακελάκι που παίρνουν από τον προμηθευτή. Αν για κάποιο λόγο μια παρτίδα δεν είναι νοθευμένη η δραστική ουσία θα είναι σε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα απ ότι αν ήταν νοθευμένη. Επομένως η δοσολογία κάθε φορά είναι σχετική με την ποιότητα της ηρωίνης με αποτέλεσμα η ίδια ποσότητα να είναι περισσότερο ή λιγότερο δραστική. Αντιλαμβάνεστε πως δεν είναι καθόλου δύσκολο κάποιος να κάνει υπέρβαση της δοσολογίας άθελά του.
Εξάλλου είναι γεγονός πως μια ή δύο φορές το χρόνο έχουμε επί μια εβδομάδα πολλά μαζεμένα περιστατικά πράγμα που ενισχύει την πιθανότητα να πρόκειται για παρτίδες ηρωίνης με πρόβλημα. Δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε αλλιώς παρά με παράγοντα που έχει σχέση με το δίκτυο διανομής. Ότι δηλαδή έχει έρθει καινούργια ποσότητα έχει γίνει διανομή και γι αυτό είναι μαζεμένα τα περιστατικά.»

■ Αισθάνεστε να κινδυνεύετε ως πλήρωμα του ΕΚΑΒ στην παροχή βοήθειας αυτού του είδους των περιστατικών;
«Σ ολόκληρο το νησί δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά όπου εμείς μεταφέροντας χρήστες κινδυνεύουμε. Στην Αθήνα όμως είναι πολύ διαφορετικά τα πράγματα. . Εκεί είναι επαγγελματίες εκτός νόμου, δηλαδή εκτός από χρήστες μιλάμε για εμπόρους ναρκωτικών που έχουν μαζί τους μαχαίρια, όπλα με αποτέλεσμα να επιτίθενται σε γιατρούς και πληρώματα . Είναι αλήθεια πως έχουν τραυματιστεί συνάδελφοι, έχουν μείνει ανάπηροι γιατί πάνω στο άγχος τους να προσφέρουν κάτι αγνοούν τη δική τους ασφάλεια. Πρέπει να ξέρετε πως όταν ένας ναρκομανής ή και μεθυσμένος συνέρχεται κατά τη μεταφορά του απ αυτή την κατάσταση είναι εκτός εαυτού, δεν ελέγχεται, θέλει να βγει από το ασθενοφόρο, να φύγει, βιαιοπραγεί, είναι πολύ δύσκολη κατάσταση για τα πληρώματα αυτά. Συχνά μπαίνουν στο δίλημμα να τον αφήσω σε κώμα και να τον πάω στο νοσοκομείο ή να του δώσω την αγωγή που χρειάζεται και που έχω στη διάθεσή μου και να συνέλθει και επομένως να κινδυνεύει λιγότερο η ζωή του. Συνήθως προτιμάμε το δεύτερο… Τον συνεφέρουμε με όποιο κόστος. Τον μεταφέρουμε στο νοσοκομείο, χρειάζεται παρακολούθηση, χρειάζεται να παραμείνει γιατί με τα αντίδοτα που του δίνουμε μπορεί να ξαναπέσει σε κώμα, επομένως να κινδυνεύσει ξανά.. Τον πάμε λοιπόν οπωσδήποτε στο νοσοκομείο αλλά είναι σαφώς σε καλύτερη κατάσταση, έχει αποκτήσει αναπνοή, έχει αποκτήσει επαφή με το περιβάλλον»
.
■ Μια και μιλήσατε για Αθήνα ποια είναι η εικόνα που έχετε από συναδέλφους σας σε σχέση με τους χρήστες ;
«Αυτό που μπορούμε μονάχα να πούμε από την Αθήνα είναι πως η Ομόνοια που παλιά ήταν στέκι ναρκομανών έχει καθαρίσει κάπως και οι χρήστες έχουν μεταφερθεί στην περιφέρεια. Η περιφέρεια της Αθήνας είναι πολύ μεγάλη…»
■ Ας περάσουμε στους χώρους που προτιμούν οι τοξικομανείς για να κάνουν την ένεσή τους. Κατά καιρούς ακούμε ότι προτιμούνται γι αυτή τη δραστηριότητα ακόμα και σχολικά κτίρια. Αληθεύει;
«Οποιοσδήποτε χώρος δεν είναι πέρασμα, δεν έχει πολύ φωτισμό και προστατεύει από τα αδιάκριτα μάτια με την έννοια πως δεν μπορούν να δουν μέσα τι γίνεται είναι κατάλληλος χώρος για χρήση ναρκωτικών . Με αυτή την έννοια ακόμα και τα σχολεία ανάμεσα στα κτίριά τους, στο βάθος της αυλής, στις τουαλέτες , που προσφέρουν χώρους κλειστούς που δεν είναι εκτεθειμένοι στη βροχή, ενδείκνυται για αυτές τις δραστηριότητες. Δεν μας παραξενεύει λοιπόν, καλό είναι να το έχουμε υπόψη μας και να τα προφυλάξουμε τα σχολεία μας. Και πλατείες που δεν έχουν φύλαξη ευνοούν τη φιλοξενία τέτοιων περιστατικών. Βέβαια τα ιδανικά στέκια για χρήση αποτελούν εγκαταλελειμμένα σπίτια, οικήματα, δημόσια κτίρια, ακόμα και στο παλιό Νοσοκομείο αξίζει να ερευνήσει κάποιος για να διαπιστώσει τι γίνεται εκεί μέσα τώρα πια…Όλοι αυτό οι χώροι είναι φιλόξενοι για τους χρήστες όπως και το παλιό Ξενία.. Κάθε μη φυλασσόμενος χώρος που βρίσκεται μακριά από το βλέμμα του περαστικού και από το βλέμμα της αστυνομίας είναι ιδανικός…»

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΑΡΓΟΣΒΗΝΟΥΝ
■ Σε ποια σημεία συνήθως σπεύδετε εσείς για να προσφέρετε βοήθεια στους χρήστες όταν πέφτουν σε κώμα;
«Κατ αρχήν θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως δεν είναι απαραίτητο στο σημείο που εμείς τους βρίσκουμε να έχουν κάνει ακριβώς εκεί την χρήση . Το πιθανότερο είναι να την έχουν κάνει σε κοντινές περιοχές, να έχουν απομακρυνθεί 150 μέτρα και μετά να πέφτουν σε κωματώδη κατάσταση. Εμείς θα βασιστούμε αυστηρά στους προορισμούς των περιστατικών όπου έχουμε κληθεί για να παραλάβουμε χρήστες και συγκεκριμένα στις περιοχές όπου συχνά καταλήγουν είτε σε σπίτια, είτε στο δρόμο, στο πεζοδρόμιο, πίσω από αυτοκίνητα…
Αναμφισβήτητα το παλιό Λιμάνι μας έχει δώσει υπό τη μορφή κλήσεων τα περισσότερα περιστατικά. Η παλιά πόλη και η περιοχή προς το Ξενία είναι η πιο δημοφιλής. Επίσης συχνά δεχόμαστε κλήσεις και από την περιοχή του Κουμπέ, σε διάφορες διευθύνσεις, και λιγότερα περιστατικά παρουσιάζονται στο Κουμ-Καπί, στα Παχιανά, στην Σπλάντζια, ακόμα και στο Δημοτικό Κήπο.

Αξίζει επίσης να επισημάνουμε πως τα ασθενοφόρα δεν έχουν πρόσβαση σε πολλούς δρόμους της παλιάς πόλης των Χανίων. Έτσι μη έχοντας άλλη επιλογή τα πληρώματα του ΕΚΑΒ κατεβαίνουν από το όχημα με το φορείο, τη συσκευή ανάνηψης και ένα σάκος πρώτων βοηθειών και περπατούν μέχρι το σημείο που θα βρουν το περιστατικό. Αναφερόμαστε σε πορείες που γίνονται σε σκοτεινούς δρόμους που δεν υπάρχει φωτισμός, με ένα φορείο που σίγουρα δεν διευκολύνει τους διασώστες να κρατούν την ισορροπία τους…»

Επιχειρώντας να χαρτογραφήσουμε τα στέκια του θανάτου με τον γιατρό αλλά και τα πληρώματα του ΕΚΑΒ καταλήγουμε στα σημεία που μάλλον αποτελούν κοινό μυστικό στη Χανιώτικη κοινωνία.



ΤΑ ΣΤΕΚΙΑ
Μια βόλτα αν κάνει κάποιος στην πλατεία 1866 στα «Νέα Καταστήματα» ,θα δει όσο άπειρο κι αν είναι το μάτι του ,τις μορφές που αιωρούνται μεταξύ ζωής και θανάτου.
Άλλο στέκι είναι αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στο «Ωδείο» και στο ιδιωτικό Μαιευτήριο, πολύ κοντά στην Δημοτική Αγορά, στα τείχη που βρίσκονται κοντά στην «Πύλη της Άμμου» αλλά και στην ευρύτερη παραλιακή περιοχή, στην οδό Σήφακα (Μαχαιράδικα) στο εγκαταλειμμένο νεοκλασικό της οδού Τζανακάκη δίπλα από την ΑΤΕ, και στα στενά της «Νέας Χώρας» .
Πάντως σύμφωνα με τις μαρτυρίες πληρωμάτων του ΕΚΑΒ τα ναρκωτικά στα Χανιά δεν συνδέονται απαραίτητα με κακόφημες περιοχές, με οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, με δυστυχία και φτωχολογιά . Τα ναρκωτικά συνδέονται εξίσου και με πολυτελείς βίλες, με γόνους πλούσιων οικογενειών, με υψηλές κοινωνικές τάξεις.
Στις περιπτώσεις της απόλυτης εξαθλίωσης όταν ακόμα και οι φλέβες του κορμιού αδυνατούν να δεχτούν πλέον το δηλητήριο της ηρωίνης, εκεί στο τελευταίο στάδιο ο ασθενής τρυπάει με την ένεση το μόριό του κι όταν κι αυτό το σημείο νεκρώνεται τελευταία επιλογή είναι η ένεση στο στόμα, κάτω από τη γλώσσα…
Όταν το rec του δημοσιογραφικού κασετοφώνου έχει κλείσει πλέον και μεταξύ μας μιλάμε πιο ελεύθερα, τη στιγμή που εγώ αναρωτιέμαι πως η ηρωίνη μπορεί να κερδίζει τόσο γρήγορα έδαφος μου έρχεται η πληροφορία πως η ηρωίνη εκτοπίζεται στα Χανιά από την αλβανική κοκαΐνη η οποία στοιχίζει μόλις 6 Ευρώ η δόση και γι’ αυτό είναι προσιτή στον καθένα. Μένω με το στόμα ανοιχτό αλλά μάλλον μόνο εγώ δεν το γνωρίζω γιατί όπως ενημερώνομαι κι αυτό είναι κοινό μυστικό εδώ στα Χανιά καθώς η είδηση προέρχεται από την Αστυνομία.