Γυναίκες θύματα κακοποίησης

Κάτω από το μανδύα της πολιτισμένης κοινωνίας των Χανιών, κρύβεται καλά το φαινόμενο της κακοποίησης σε βάρος γυναικών. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό σύμφωνα με την Περιφερειακή Επιτροπή Κρήτης της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και χτυπά αδιακρίτως τις πόρτες ντόπιων οικογενειών. Η βία κατά των γυναικών, με όποια μορφή κι αν εκδηλώνεται, αποτελεί για το νομό μας μια ακόμη πληγή που συχνά ξεφεύγει από τα όρια της «ιδιωτικής υπόθεσης» και δημιουργεί αρνητικά πρότυπα στην ευρύτερη κοινωνία.

Με Λερναία Ύδρα την παρομοιάζει η εκπρόσωπος της Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας κ. Αμαλία Μπασιά η οποία υπήρξε επί σειρά ετών πρόεδρος και της Νομαρχιακής Επιτροπής. Μιλώντας στη ΧτΚ περιγράφει τις ανησυχητικές διαστάσεις του προβλήματος. Επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία δεν υπάρχουν, λόγω κυρίως της διατήρησης της ανωνυμίας των κακοποιημένων γυναικών και των πολλών υπηρεσιών που εμπλέκονται . Όμως, όπως λέει η κ. Μπασιά «φαινόμενα κακοποίησης παρατηρούνται όχι μόνο στους κόλπους των οικονομικών μεταναστών αλλά και στο ντόπιο πληθυσμό και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό».

Από τις καταγγελίες που φτάνουν στην Περιφερειακή Επιτροπή Κρήτης της Γενικής Γραμματείας Ισότητας αλλά και στις άλλες αρμόδιες υπηρεσίες (Πρόνοια, Αστυνομία), προκύπτει, ότι οι γυναίκες που υφίστανται σωματική βία, που είναι και η χειρότερη μορφή της, είναι συνήθως χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Επίσης, όπως υπογραμμίζει η κ. Μπασιά «γυναίκες που δεν εργάζονται πέφτουν συχνά θύματα κακοποίησης». Ωστόσο, δύσκολα μπορεί κανείς να σκιαγραφήσει το προφίλ της κακοποιημένης γυναίκας, αφού δεν έχει ηλικία, ούτε κοινωνική τάξη. «Συμβαίνουν τα πάντα και παντού».

Η κ. Μπασιά, μετά από μια μακρά πορεία στον αγώνα κατά της ενδοοικογενειακής βίας, έχει πολλά να θυμηθεί και άλλα τόσα να παρατηρήσει: «Πριν από περίπου δύο χρόνια, μια γυναίκα σε ένα κοντινό χωρίο των Χανίων κόντεψε να πεθάνει. Ο άντρας της την είχε κλειδώσει σε ένα αγροτικό σπιτάκι σε ένα χωράφι. Μάλιστα της είχε πάρει και τα παιδιά …Ενημέρωσα την Πρόνοια ως όφειλα, υπάλληλοι της με τη σειρά τους έπραξαν τα δέοντα, ενημέρωσαν τον εισαγγελέα και γλίτωσε η γυναίκα».

Φυσικά, ήταν ένα από τα λίγα περιστατικά που καταγράφηκε, αφού τα περισσότερα δε φτάνουν ποτέ στους αρμόδιους κοινωνικούς φορείς. Η κ. Αμαλία Μπασιά θυμάται έντονα και την περίπτωση μιας γυναίκας, μητέρας τριών παιδιών, που βίωνε με τον πιο σκληρό τρόπο τη βία από το σύντροφο – δυνάστη. «Ο σύζυγος ήταν αλκοολικός. Έπινε και τη χτύπαγε. Δεν την άφηνε να χωρίσουν. Κάποια φορά σκηνοθέτησε μια εφιαλτική σκηνή, προκειμένου αυτός να κερδίσει την επιμέλεια των παιδιών. Την έβαλε να γυμνωθεί με κάποιον και με τη απειλή όπλου τη βιντεοσκόπησε για να έχει πειστήριο στα δικαστήρια. Τελικά δικάστηκε ο ίδιος. Χώρισαν και τώρα η γυναίκα έχει τη δουλειά της και είναι καλά».

Το πιο πρόσφατο περιστατικό με το οποίο ασχολήθηκε προσωπικά η κ. Μπασιά, είχε ως πρωταγωνίστρια μια 22χρονη κοπέλα. Εργαζόταν σε μπαρ. Κάποια στιγμή έμεινε έγκυος. Κράτησε το παιδί, το γέννησε ανύπαντρη και βρέθηκε ξαφνικά αβοήθητη. Ως εκπρόσωπος της Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας Κρήτης η κ. Αμαλία Μπασιά μερίμνησε για τη φροντίδα της ίδιας και του βρέφους. «Αρχικά φιλοξενήθηκε στο Ορφανοτροφείο του Αγίου Νεκταρίου με το μωρό της κι έπειτα βρήκαμε τους συγγενείς της σε κάποια περιοχή της Ελλάδος και τη στείλαμε στον τόπο της. Για ένα διάστημα έμεινε στο Θεραπευτήριο Χρονίων Παθήσεων. Προσπάθησα να τη δικτυώσω με το «Μητέρα», όμως ήταν αρνητική. Τελικά έμεινε με τους γονείς της» ανέφερε η κ. Μπασιά .

ΠΗΓΗ ΒΙΑΣ ΤΟ ΤΡΑΦΙΚΙΓΚ

Τα παιχνίδια που επιφυλάσσει, όχι η τύχη, αλλά η έλλειψη προστασίας του γυναικείου πληθυσμού, είναι πολλά. Μεταξύ αυτών και η εξώθηση στην πορνεία. Εκατοντάδες γυναίκες που φτάνουν στην Κρήτη από κάθε γωνιά του πλανήτη, στην πλειονότητά τους από κράτη του πρώην ανατολικού μπλοκ, "βυθίζονται" σε κυκλώματα μαστροπείας. Για τη γυναίκα "εμπόρευμα" είναι συνήθως ένας δρόμος δίχως επιστροφή. Σε τοπικό επίπεδο, το τράφικιγκ παίρνει χρόνο με το χρόνο ανησυχητικές διαστάσεις. Αποτελεί δε μια πηγή, αν όχι μια μορφή βίας.

Όπως υπογραμμίζει η εκπρόσωπος της Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας Κρήτης κ. Αμαλία Μπασιά «επειδή οι γυναίκες αυτές δεν μπορούν ή δεν ξέρουν να κάνουν κάτι άλλο, υφίστανται την εμπορία. Γι ‘ αυτό και υποστηρίζω ότι το γυναικείο ζήτημα κάθε χρόνο θα πρέπει να τίθεται σε νέες βάσεις».

ΥΠΟΣΤΗΡΙΧΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Τα τελευταία χρόνια στο Ηράκλειο, όπως και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, λειτουργεί ξενώνας για κακοποιημένες γυναίκες και παιδιά. Στα Χανιά, αν και υπάρχει ανάγκη, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Ίσως επειδή η ίδια η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να αποδεχτεί μια τέτοια δομή και εξακολουθεί να βλέπει το θέμα της γυναικείας κακοποίησης με προκατάληψη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κ. Αμαλία Μπασιά θεωρεί ότι «τα Χανιά, επειδή είναι ένας τόπος με περήφανους ανθρώπους, έχουν ανάγκη από ένα χώρο ολιγοήμερης παραμονής. Ας μην τον ονομάσουμε ξενώνα, λόγω της νοοτροπίας μας. Μπορεί να ονομαστεί στέγη ολιγοήμερης παραμονής γυναίκας, παιδιού και οικογένειας, ώστε να μην έχει τη στάμπα ότι είναι για κακοποιημένες και να φοβάται η κάθε μια τον περίγυρο».

Πέρα από ταμπού και προκαταλήψεις, υπάρχουν άλλες δομές και υπηρεσίες στις οποίες μπορούν να απευθύνονται γυναίκες που υφίστανται οικογενειακή βία. Για περιπτώσεις βαριάς σωματικής κακοποίησης οι καταγγελίες θα πρέπει να γίνονται απευθείας στα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα. Με ιδιαίτερη προσοχή χειρίζονται τέτοιου είδους θέματα η Υπηρεσία Πρόνοιας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, η Νομαρχιακή Επιτροπή Ισότητας, τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας στις οδούς Κροκιδά και Αν. Μάντακα αντίστοιχα καθώς επίσης και ο Ερυθρός Σταυρός. Νομική βοήθεια σε κακοποιημένες γυναίκες μπορεί να παρέχει ο Δικηγορικός Σύλλογος Χανίων.

ΛΥΣΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ

Το θλιβερό είναι, πως ελάχιστες από τις γυναίκες που υφίστανται βία, τολμούν να λύσουν τη σιωπή τους . Η Γενική Γραμματεία Ισότητας διαμηνύει ότι « χρέος όλων μας είναι να σπάσουμε τη σιωπή. Να πάψουμε να ανεχόμαστε την άσκηση βίας στις γυναίκες, όπου και αν συμβαίνει. Η ανοχή είναι συνενοχή. Οφείλουμε να δείξουμε αλληλεγγύη και συμπαράσταση στις κακοποιημένες γυναίκες».

Θετικό είναι το γεγονός ότι έχει ήδη αρχίσει συζήτηση στο ελληνικό κοινοβούλιο για την ψήφιση νόμου σχετικού με την ενδοοικογενειακή βία. Η κ. Αμαλία Μπασιά χαρακτηρίζει επιτακτική την ανάγκη αλλαγής της ισχύουσας νομοθεσίας. «Πρέπει καθιερωθεί ο θεσμός του οικογενειακού δικαστηρίου» επισημαίνει στη ΧτΚ σημειώνοντας πως « έτσι θα έχει το δικαίωμα ο εισαγγελέας να στέλνει εξειδικευμένο άτομο για να ελέγχει το περιβάλλον στο οποίο ζει η καταγγέλλουσα και τα παιδιά της. Επίσης θα πρέπει η δίκη να είναι κεκλεισμένων των θυρών και όχι να δικάζεται ξανά η γυναίκα μέσα στα δικαστήρια».

ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Κάθε χρόνο μία στις πέντε γυναίκες παγκοσμίως πέφτει θύμα κάποιας μορφής κακοποίησης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μία γυναίκα κακοποιείται σωματικά κάθε εννέα δευτερόλεπτα, 700.000 πέφτουν ετησίως θύματα βιασμού και 4.000 δολοφονούνται από το σύντροφό τους. Κάθε τρεις ημέρες μία γυναίκα δολοφονείται στη Βρετανία. Κάθε δέκα ημέρες μία γυναίκα κακοποιείται μέχρι θανάτου στη Σουηδία. Στην Ινδία άνω του 40% των παντρεμένων γυναικών ξυλοκοπείται και κακοποιείται σεξουαλικά, ενώ 5.000 γυναίκες πεθαίνουν ετησίως στο "βωμό" των προκαταλήψεων, των διακρίσεων και της λογικής του παραλόγου.

ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Η βία κατά των γυναικών όμως δεν είναι μόνο σωματική. Η προσβολή, η ύβρης, η σεξουαλική παρενόχληση, κάθε πράξη που στοχεύει στην "επιβολή ελέγχου" και η οποία καταρρακώνει την ψυχική υγεία μίας γυναίκας, συνιστά βία. "Όταν ο σύντροφος σου σε ελέγχει ή κατακρίνει τις σχέσεις σου με άλλους ανθρώπους. Όταν σε απομονώνει κοινωνικά από φίλους και συγγενείς. Όταν σου στερεί την ελευθερία επιδιώκοντας να ελέγχει τις κινήσεις σου. Όταν σε υποτιμά συστηματικά, σε ταπεινώνει, σου τσακίζει την αξιοπρέπεια, σε απειλεί με σωματική βία, σε εκβιάζει, σε εξευτελίζει. Όταν απειλεί ότι θα σου πάρει τα παιδιά. Όταν σε διαβεβαιώνει πως δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα μόνη σου, πως είσαι ανίκανη". Αυτό είναι βία "φωνάζει" η Γενική Γραμματεία Ισότητας.
Η βία, όμως, είναι και οικονομική φύσης. "Όταν απαιτεί τον απόλυτο έλεγχο των εσόδων και των εξόδων σου. Όταν ο σύντροφός σου σε αναγκάζει να του ζητάς χρήματα (είτε εργάζεσαι είτε όχι) για τις προσωπικές σου ανάγκες ή και τις οικογενειακές. Όταν θέλει να εγκρίνει ο ίδιος τα έξοδά σου. Όταν σου αφαιρεί το δικαίωμα να διαχειρίζεσαι μόνη σου το μισθό που σου αναλογεί από τα έσοδα του σπιτιού. Όταν προσπαθεί να σε έχει οικονομικά εξαρτημένη". Η ψυχολογική ή η οικονομική βία δεν καταλήγουν πάντα και σε σωματική. Ωστόσο, μια σωματικά κακοποιημένη γυναίκα έχει σίγουρα κακοποιηθεί ψυχολογικά.